U Srbiji se u vidu amblema nosi na reveru tokom Dana primirja u Prvom svetskom ratu. Amblem se sastoji od motiva odlikovanja Albanske spomenice s početka 20. veka – zeleno-crne trake koja okružuje stilizovani prikaz ljubičastog cveta, Natalijine ramonde.
Ta ugrožena biljka raste na istoku Srbije i na planini Kajmakčalan, gde je srpska vojska pod komandom vojvode Živojina Mišića, vodila žestoke borbe protiv bugarskih snaga tokom pripreme proboja Solunskog fronta, uvoda u oslobađanje Srbije u Prvom svetskom ratu.
Gde raste
Biolozi kažu da je Natalijina ramonda preživela ledeno doba i danas naseljava područje centralnog Balkana. Može se naći u severnoj Grčkoj, Makedoniji, delovima Srbije. Ima je i u Botaničkoj bašti u Beogradu, a najlepša je u proleće, kada cveta. Stanište joj je u pukotinama krečnjačkih stena na nadmorskoj visini od 350 do 2.150 metara, na Suvoj planini, u Sićevačkoj klisuri. Natalijina ramonda se nalazi na spisku retkih biljaka Evrope, a u Srbiji je zaštićena vrsta, kao prirodna retkost.
Natalijinu ramondu nazivaju i cvet-feniks jer se, kada nastupi sušni period, pritaji i osuši, da bi s prvom kišom ponovo ozelenela.
Zavod za zaštitu prirode Srbije pominje da je Natalijinu ramondu 1882. godine, u Jelašničkoj klisuri nadomak Niša, otkrio je lekar i botaničar Sava Petrović, dvorski lekar kralja Milana Obrenovića, piše Glas Šumadije.
On je zbog kraja u kojem je otkrio taj cvet, želeo da ga nazove “Niška ramonda“, ali je ipak odlučio da mu ime da po kraljici Nataliji Obrenović. Taj cvet je u Srbiji zaštićen zakonom, kao strogo zaštićena vrsta što znači da je strogo zabranjeno i kažnjivo njeno sakupljanje i narušavanje staništa. Natalijina ramonda teća je i poslednja otkrivena vrsta iz roda ramondi. Prethodne dve otrkivene su „Srpska ramonda“ koju je na Rtnju našao Josif Pančić, i „Ramonda myconi“ – endemska vrsta na Pirinejskom poluostrvu.
Ipak, kaže Zavod za zaštitu prirode, opstanak te vrste ugrožavaju mikroklimatske promene u njenom staništu, infrastruktura, urbanizacija, izgradnja brana u klisurama i kanjonima, sakupljanje tih cvetnih biljki radi gajenja na drugom mestu.
Zaštićena područja Natalijine ramonde su Park prirode „Sićevačka klisura“, Specijalni rezervat prirode „Jelašnička klisura“, Specijalni rezervat prirode “Suva planina“, Nacionalni park „Šar planina“.
