Možda su i te koje trenutno nosite na svojim nogama, doprinele promeni.
Istorija ženskih cipela fascinira, puna je činjenica koje bi zanimale svakoga. Cipele oblikuju modu poslednjih 100 godina. Kroz istoriju, kako su se menjali politički pokreti, tako je “diktirana” i njihova promena.
Istraživali smo kako, kada i zašto su se stilovi ženskih cipela vremenom menjali i kako su te promene uticale na svet.
Nema tipičnijeg “ženskog predmeta” od obuće sa visokom potpeticom. Dugo se na njih gleda kao na klasičan moderni izum. Međutim, istorija visokih potpetica je duža nego što i sami možete da zamislite, sa nekoliko iznenađenja.
Platforme su se polako razvijale u kulturni i dekorativni simbol koji se širio Evropom, sve dok nije stigao do Engleske i Francuske. Tamo je visoka potpetica jedno vreme zapravo bila zabranjena, jer je to bila cipela koju su favorizovale prostitutke. Otprilike u to vreme (sredina 16. do 17. veka), visoku petu su ismevali i pripadnici visokog društva, verski komentatori, pa čak i veliki Vilijam Šekspir.
Naprimer, visoke potpetice prvobitno nisu bile namenjene ženama!
Štikle su stvorene još u drevnoj Grčkoj, gde su glumci nosili cipele sa platformom (u to vreme uzdignute drvetom ili plutom) da predstavljaju društvenu klasu. I tada je postojala komedija društvene klase… Takođe, postoje tragovi u drevnom Egiptu, gde su cipele sa visokim potpeticama povezane sa tadašnjim verskim ceremonijama. Pretpostavlja se da su trebale da “izdignu” nosioca bliže bogovima.
Tek u 15. veku počinju da važe za “žensku stvar”. Dame su ih nosile prvi put u Veneciji 1400. godine, a bile su dizajnirane sa dramatičnim platformama (često visokim i do 20 santimetara) kako bi bio zadržan izgled “pravih štikli”.
Iako je započela postojanje kao čisto praktični izum, skromna cipela je tokom godina evoluirala u statusni simbol i industriju koja se razvija. Kako je evoluirala, naravno, tako se razvijao i materijal i tehnike koji se uključuju u njihovu izradu. Smatra se da su najranije cipele napravljene od omotane kože, pre oko 40. 000 godina! Stoga, zaista, istorija cipela datira od tada.
TIMELINE: Istorija ženskih cipela
- Prve cipele (1550. pne.) – Bile su osnovne, omotane kožne kreacije koje su zapravo prilično podsećale na današnje mokasine
- Rimske cipele – U zatvorenom prostoru su Rimljanke uglavnom nosile sandale, stil cipela koji je i danas popularan u letnjim mesecima. Takođe su nosili otvorene čizme zvane “Calcei” koje su prekrivale prste i zglobove i imale kožne kaiševe. Zapravo, nije bilo nikakvih razlika između muške i ženske obuće. Rimljani su, međutim, koristili svoju obuću kako bi ukazali na moć i socijalni status nosioca, kao što je gore pomenuto.
- Renesansne ženske cipele – U srednjem veku (između 5. i 15. veka) obuća je i dalje bila praktičnija od moderne i uglavnom je bila izrađena od kože. Tek u doba renesanse cipele su počele da više liče na funkcionalne i modne predmete koje danas nosimo.
- Ženske cipele 18. i 19. veka – Tokom 18. veka događali su se napoleonski ratovi, što znači da su mnoge cipele rađene u vojne svrhe. Kad su ratovi prošli, međutim, u 19. veku (i industrijska revolucija s njom) počeo je da sviće, donoseći sa sobom nove proizvodne procese koji su omogućavali proizvođačima da prave cipele koje su praktične i atraktivne.
- Ženske cipele s početka 20. veka – Zagazivši u 20. vek pojavili su se i drugi stilovi cipela, sa nižim potpeticama “Okford”, dodacima od tkanine i “balerinama” koji su dominirali u trendovima ženske cipele. Bilo je tu i visokih, čipkastih ženskih čizama, u kolokvijalnom nazivu “Edvardijanske čizme”, koje su često bile jako vezene.
- 1920/30-te – 20-e i 30-e donele su sa sobom kombinaciju glamura i budžetske svesti. Kako je svet cvetao u sasvim liberalnije mesto, ženske cipele su se prilagođavale i postajale sve raskošnije. Kubanske štikle i zaobljeni prsti postali su standard za svečane cipele kako bi stopala izgledala sitnije. Najpopularniji dizajn 20-ih bio je T-kaiš, koji je uključivao kaiš preko prednje strane cipele koji je često bio ukrašen perlicama i drugim ukrasima.
- 1940/50-te – Tokom Drugog svetskog rata cipele sa potpeticama su se izbegavale, ali kada se rat završio postale su centar sveta. Opšti stilovi ostali su uglavnom slični cipelama koje su se nosile prethodnih decenija, ali su dizajni postali složeniji. “Slingback” je takođe debitovao u ovom periodu, dok je izražena peta dovela do toga da se smatra vrlo seksi cipelom. Bilo je, međutim, neugodno i neprijatno nositi je. Pedesetih godina 20. veka takođe se rodila i uzdigla stiletto peta, a dizajneri su davali sve od sebe da stvore onu najnižu.
- 1960-ih / 70-ih – Udobnost je nastavila da zaostaje za glamurom tokom 60-ih i 70-ih, barem kada je reč o formalnoj obući. Međutim, 60-e godine bile su doba tinejdžera, pa su pored viših potpetica koje su favorizovale njihove majke, mlade devojke eksperimentisale sa upravljanjem modom. Favorizovalo se nošenje zašiljene ravne cipele sa niskim potpeticama, a žene su ih nosile obično uz većernju garderobu.
- Osamdesete / devedesete – Žele cipele, prvi put viđene su sedamdesetih godina prošlog veka i napravljene su od jeftine PVC plastike, bile su popularne među mladim devojkama. Cipele sa platformama nastavile su da pronalaze svoje mesto u određenim krugovima. I ne smemo zaboraviti povratak stilettosa, ali je ovo svakako postala era čizama.
- Ženske cipele 21. veka – U osvit novog veka, moda se iznenađujuće malo promenila što se tiče obuće. Čizme u stilu Ugg bile su glavna priča ranih 2000-ih godina, a dizajnerski brendovi velikih imena stekli su veću važnost. Zapravo, čak i zloglasni Crocks postale su evolucija žele cipela.
