Istorija beogradskih ulica predstavlja jedan od najfascinantnijih aspekata urbanog života u Srbiji. Beograd, kao glavni grad Srbije, ima bogat istorijski kontekst koji se odražava u svim njegovim delovima, a naročito u ulicama koje čine mrežu ovog grada. Ulice Beograda ne samo da su funkcionalne, već su i nosioci istorije, kulture i identiteta grada.
U samom srcu sadašnje prestonice, na teritoriji Kalemegdana, nalazili su se ostaci rimskog kastruma, koji je služio kao strateška tačka u zadržavanju kontrole nad tim područjem. Rimska kolonija Singidunum, koja je osnovana u I veku naše ere, imala je svoje ulice, koje su bile pažljivo planirane. One su se sastojale od širokih asfaltiranih puteva, a raspored je bio podeljen na kvartove, što je predstavljalo naprednu organizaciju za to vreme.
Da li znate da su Rimljani odredili pravce današnjih ulica: Ulicu Vase Čarapića, Ulicu kralja Petra, Knez Mihajlovu?
U vreme Turaka trasirana je Ulica cara Dušana i neke druge na Dorćolu, a posle prvog i drugog srpskog ustanka knez Miloš Obrenović je odredio pravce prostiranja današnjih ulica Narodnog fronta i Gavrila Principa. Sve ulice obeležene su 1872. i 1888. godine i iz tog vremena potiču imena današnjih ulica: Balkanska, Dobračina, Višegradska, Knez Miloševa, Knez Mihajlova, Kosovska, Simina, Hilandarska.
Knez Mihajlova ulica, prva moderna ulica evropskog Beograda, najstarija je komunikacija od rimskog vremena na pravcu Kalemegdan – jug Srbije. Duž nje podignuto je više slikovitih zdanja u klasicističkom, baroknom i secesionističkom stilu koji joj daju toplinu i šarm. Ovde se nalazi više kulturnih institucija republike i grada: Biblioteka grada, Srpska akademija nauke i umetnosti, “Spasićeva zadužbina“, Palata “Albanija“. U njoj je smešteno više galerija, kafana, trgovina vodećih domaćih i stranih firmi. Ulica je zatvorena za saobraćaj. Srpska akademija nauka i umetnosti, koja se nalazi u Knez Mihailovoj ulici osnovana je 1886. godine na tradicijama Društva srpske slovesnosti i Srpskog učenog društva. Među njenim članovima bile su svetski poznate ličnosti: Dimitri Mendeljejev, Ilja Rjepin, Lav Tolstoj, Henry Moor, Jan Kasu i drugi, kao i naši poznati naučnici i pisci: Ivo Andrić, Branislav Nušić, Mihajlo Petrović i mnogi drugi. Ulica Vase Čarapića, paralelna sa Knez Mihajlovom, takođe je jedna od najstarijih beogradskih ulica u kojoj se u 19. veku nalazila glavna beogradska čaršija.
Ulice kojima nikada nisu menjani nazici su sledeće: Knez Mihailova, Balkanska, Kralja Milutina, Kosovska, Hilandarska, Kneza Miloša, Cara Dušana, Višegradska, Vase Čarapića, Dositejeva, Dobračina, Kraljevića Marka, Pop Lukina, Delijska, Kondina, Cetinjska, Rajićeva, Zetska, Uzun Mirkova, Srebrenička, Vladetina, Lomina, Solunska, Skadarska, Simina, Prizrenska, Velike Stepenice i Visoka u Zemunu, kao i Obilićev, Kosančićev, Topličin i Zeleni venac.
Kada govorimo o ulicama koje su najviše menjale imena među njima se mogu izdvojiti tri – Krunska, Svetogorska i Resavska kao najpoznatije.
Krunska ulica je od 1872. godine do danas, promenila naziv čak 12 puta:
Nadeždina 1872-1896.
Krunska (deo) 1872-1896.
Gospodar Jevremova 1896-1900.
Kraljice Drage 1900-1903.
Gospodar Jevremova 1903-1904.
Krunska 1904-1916.
Poslanička 1916-1919.
Krunska 1919-1946.
Kneginje Perside (deo) 1933-1946.
Moskovska 1946-1951.
Proleterskih brigada 1951-1997.
Krunska od 1997.
Svetogorska ulica, koja ime nosi po Svetoj gori, je poznata i po tome što među retkim ima i tablu na kojoj su ispisani svi njeni nazivi koje je menjala kroz istoriju, a to je bilo čak osam puta:
1872-1896. Kod dva bela goluba
1896-1922. Svetogorska
1922-1930. Bitoljska
1930-1943. Žorža Klemensoa
1943-1946. Svetogorska
1946-1997. Lole Ribara
1997. Svetogorska
Takođe, među poznatim rekorderima menjanje tabli je doživljavala i Resavska ulica, čak devet puta:
872-1920. Resavska
1872-1920. deo nazvan Fruškogorska
1920-1943. Zrinskog
1920-1943. deo nazvan Frankopanova
1943-1946. Resavska
1946-1951. Generala Ždanova
1951-1965. Prvog maja
1965-1997. Generala Ždanova
1997. Resavska
