Kada se jednog zimskog jutra 1885. godine oštar fijuk železničke pištaljke pročuo kroz sanjivi Beograd, Srbija se za jednu železničku kompoziciju približila Evropi. U tek otvorenu Železničku stanicu, grandiozne “građe”, završio je i čuveni Orient Express, luksuzni putujući hotel za svu gospodu.
Mi vam u današnjoj priči donosimo detalje o istoriji postojanja Orient Express-a u Beogradu, odnosno Jugoslaviji.
Sama reč Orient Express asocira na luksuz i prefinjenost. Države kroz koje je on prolazio važile su za jedne od važnijih i “elegantnijih”. Takav je bio slučaj i sa nekadašnjom – Jugoslavijom.
Iako je OE svoju popularnost stekao zahvaljujući činjenici da je povezivao Grad svetlosti – Pariz i Kapiju Orijenta – Istanbul, priča o ovom vozu počinje zapravo u Belgiji i to zahvaljujući jednoj zabranjenoj i mogli bismo reći, čudnoj ljubavi. Naime, kada se mladi Žorž Nagelmaker, sin uglednog belgijskog bankara, zaljubio u svoju znatno stariju dalju rođaku, porodica je u pokušaju da spreči skandal pronašla solomonsko rešenje.
Tek stasalog Žorža “strpali” su na brod i uputili u Ameriku, “da vidi sveta”. Na tom putovanju mladić je uglavnom putovao vozom i to čuvenim luksuznim spavaćim kolima kompanije Pulman.
Vrlo brzo je ljubav prema starijoj dami zamenio ljubavlju i opsesiji prema železnici, te 1873. godine osniva firmu koja je prerasla u kompanjiju Internasional de Vagon-Lit (Compagnie Internationale des Wagons-Lits), koja je u naredih gotovo čitavih 100 godina upravljala najčuvenijim luksuznim vozom na svetu –Orient Expressom. Bez obzira na zvučno ime koje je ukazivalo na to da se saobraćaj odvija do samog Orijenta, u početku je voz saobraćao samo na liniji Pariz – Beč, tako da mnogi ovu rutu i dalje smatraju originalnom. Prvo putovanje je izvedeno 1883. godine, da bi dve godine kasnije ruta bila produžena do Budimpešte, Beograda i Niša, piše 011 Info.
Otkud na listi Beograd?
Beograd je na velika vrata železničke Evrope stupio 1884. godine kada je završena gradnja Glavne železničke stanice na današnjem Savskom trgu. Ubrzana izgradnja pruga u Srbiji, povezanost sa rekama Dunavom i Savom, stari trgovački putevi koji su još od rimskih vremena vodili ovim krajevima, uslovili su da Beograd za samo par godina postane važno železničko čvorište. Zahvaljujući, između ostalog, i popularnosti Orijent ekspresa, dnevno je kroz beogradsku stanicu prolazilo i dve stotine vozova.
U to vreme je voz na relaciji Pariz – Budimpešta saobraćao svakodnevno, a tri puta nedeljno su krajnje stanice bile Beograd i Istanbul.
Zanimljiv je podatak da je brzina na deonici između Beograda i Mladenovca iznosila 65 km/h, a na kroz Srbiju do Niša i preko 80 km/h, gotovo isto ili brže nego danas. Svakako je najznačajnija izmena ona vezana za prokopavanje tunela Simplon u Švajcarskoj, koji je omogućio uvođenje još jedne rute koja je vodila od Pariza, preko Simplona, Milana i Venecije, Zagreba, Beograda i Sofije do Istanbula, a ova linija je nosila ime Simplon Orijent ekspres.
Uvođenjem treće linije koja je od Londona, preko Pariza, Ciriha, Inzbruka, Budimpešte i Beograda vodila do Atine 1930. godine pod nazivom Arlberg Orijent ekspres, označiće početak najuzbudljivijeg perioda ovog voza.
Nažalost, ovaj voz više ne saobraća preko današnje srpske prestonice, ali nikada ne isključujemo mogućnost da se Beograd ponovo uvrsti na ponosnu listu navedenih gradova.
