Foto: Pinterest

Prva robna kuća nalazila se u srcu grada na mestu kraj kojeg često prolazite

Početak
26/08/2024

Pre tačno 117 godina Beograd je dobio prvi robni market. Među stanovnicima prestonice je zaživela nova moda, a beogradske dame i gospoda su kupovali u novootvorenom tržnom centru, luksuznom zdanju na beogradskoj kaldrmi, u jednoj od najlepših ulica, Kralja Petra, nedaleko od Knez Mihailove ulice i Kalemegdana.

Foto: Arhitektonska enciklopedija Beograda – Oglas za radnju “Bota i Herman”

Namena ovog zdanja se menjala s godinama, ali je građevina ostala poznata po svom starom nazivu – Robni magazin. Zgrada je izgrađena 1907. godine i to je bila prva robna kuća u glavnom gradu, potpuno drugačija od tadašnjih radnji, podignuta sa namerom da se napuste dotadašnji načini trgovanja u malim dućanima i da se uvede model fiksiranih cena sa malim maržama i velikim prometom.

Napravljena je prema projektu inženjera Viktora Azriela, a pravljen je za Benciona Bulija, poznatog bankara i narodnog poslanika. Bila je među prvim modernim robnim kućama u Beogradu.

Foto: Wikpedia – Beogradski trgovac i poslanik, Bencion Buli

Viktor Azriel je rođen u Beogradu 1880. godine, u bogatoj jevrejskoj trgovačkoj porodici. Nakon osnovne škole i gimnazije u Beogradu, Viktor Azriel odlazi u Beč na Tehničku visoku školu. Prvi poznati posao po povratku u rodni grad bila je popravka porodične kuće. Rano je prestao da se bavi inženjerskom praksom i potpuno se posvetio izučavanju cionizma, putovanjima i pisanju. Umro je 1938. u Beogradu.

Više o zdanju

Robni magazin je bio prva trgovačka zgrada u Beogradu u kojoj je više spratova međusobno spojeno i otvoreno, jer je preglednost jedan od osnovnih uslova koji je neophodno ispuniti u projektovanju magacina.

Ovako otvoren prostor postignut je upotrebom stubova i galerija, kao i gvozdenim mostom koji je povučen kroz centralni deo u visini prvog sprata, a osvetljen je preko fasade i pravougaonih lanterni na ravnom krovu. Najviši sprat je sasvim izdvojen gvozdenom tavanicom i predviđen za skladište, a u zadnjem delu, iza prodajnog prostora, smeštene su kancelarije.

Za konstrukciju je upotrebljen armirani beton kao i kod zgrade beogradske zadruge arhitekata Nikole Nestorovića i Andre Stevanovića. Svi konstruktivni elementi gvozdeni nosači kao i dekorativni stubovi su dopremljeni iz Austrije.

Njena jednostavna ortogonalna podela proizašla je iz upotrebljenog materijala. Urađena kao staklena „zid zavesa“ pridržana gvozdenom rešetkom, fasada je smeštena između dveju mermernih pilona s karakterističnim završecima – fijalama. Beli piloni, na crnim poliranim granitnim bazama, dekorisani su reljefno, naturalističkim ženskim maskama raspletene kose, od kojih se spuštaju stilizovane geometrijske trake.

Umerenu secesijsku dekoraciju ima i lučni fasadni završetak, kao i gvozdena balkonska ograda, koja svojom pozicijom preseca zgradu po sredini, a upotrebljeni stilizovani floralni ornamenti usklađeni su s prirodom materijala. U centralnom delu prizemlja, simetrično postavljen i u osnovi trapezasto uvučen, smešten je portal sa rukohvatima u vidu labudova.

Danas na ovom mestu smešteno je poznata beogradska lokacija za uživanje u kafi – Kafeterija.

NEWSLETTER

Prethnodni članak

Da li znate da je u Beogradu prvi tramvaj vukla konjska zaprega i kako je to izgledalo?

Sledeći članak

Ovih dana priča se o Sava Centru, ali njegovu istoriju malo ko zna: saznajte kako je nastalo kultno zdanje

Ne propustite

Da li znate šta spaja čuvene Rokfelere, Milenu Dravić, Nebojšu Glogovca i Moma Kapora?

Od trenutka kada se u svom punom sjaju i raskoši predstavio Beogradu

Istorija naziva najpoznatijih beogradskih ulica: Pojedina “Imena” kakva danas znamo datiraju još iz davne 1872. godine

Istorija beogradskih ulica predstavlja jedan od najfascinantnijih aspekata urbanog života u Srbiji.

Hotel “Bristol” ponovo otvara svoja vrata, a mi vam donosimo raskošnu istoriju postojanja koje premašuje jedan vek

Smešten u srcu Beograda, u Karađorđevoj ulici, nadomak reke Save i u